ชุดตรวจ ATK เกิดผลบวกลวง ผลลบลวง ป้องกันอย่างไร

ข่าวผลบวก ATK ที่แปลผลผิดพลาดมีให้เห็นเป็นระยะ บางคนตรวจ 2-3 ครั้งกว่าจะได้ผลที่แท้จริง บางคนไม่ติดเชื้อแต่กลับขึ้นขีดสีแดงจนสร้างความกังวลในระหว่างรอผลตรวจซ้ำ การเกิดผลบวก/ลบลวง ต้นเหตุมาจากอะไรได้บ้าง และเราจะป้องกันไม่ให้เกิดผลลวงได้อย่างไร

ความแม่นยำของชุด ATK

โดยปกติ ชุดตรวจ ATK ที่ได้มาตรฐาน ถือว่ามีความแม่นยำค่อนข้างสูงมาก ใช้คัดกรองเบื้องต้นอย่างมีประสิทธิภาพ ถึงมีโอกาสได้ผลลบลวงที่ทำให้ต้องตรวจซ้ำอยู่บ้าง แต่โอกาสได้ผลบวกปลอมต่ำมากจนแทบไม่เห็น

อย่างไรก็ตาม ถึงผลการทดสอบจะมีโอกาสพลาดน้อยในการทดสอบ แต่เมื่อเปิดโอกาสให้ประชาชนในงาน ทั้งนำมาใช้ในสถานศึกษา ที่ทำงาน หน่วยงานต่างๆ กันมากขึ้น ทำให้อาจพบข้อผิดพลาดได้บ้าง

• บทความแนะนำ: Antigen Test Kit ชุดตรวจโควิด-19 ด้วยตัวเอง ใช้ง่าย รู้ผลเร็ว

ปัจจัยที่ทำให้เกิด "ผลบวกปลอม"

ปัญหา: ผู้ได้รับการตรวจด้วยชุด ATK ไม่ติดเชื้อโควิด-19 แต่ผลตรวจกลับเป็นบวก

โดยปกติ ชุดตรวจ ATK จะตรวจพบเชื้อก็ต่อเมื่อมีปริมาณไวรัสสูงมากเท่านั้น ดังนั้นถ้าพบผลบวก จะค่อนข้างมั่นใจว่าติดเชื้อจริง

สาเหตุที่ทำให้เกิดผลบวกปลอม มีดังนี้

1. ชุดตรวจ ATK ไม่ได้มาตรฐาน อย.
2. มีการปนเปื้อนจากอุปกรณ์ที่ใช้ พื้นที่ที่ทำการทดสอบ
3. ติดเชื้อไวรัสหรือจุลชีพอื่นๆ
4. ไม่ทำตามขั้นตอนการทดสอบตามคู่มือ เช่น อ่านผลเกินเวลาที่กำหนด
5. สิ่งส่งตรวจมีการปนเปื้อน ส่งส่งตรวจอยู่ในสภาพไม่เหมาะสม

ปัจจัยที่ทำให้เกิด "ผลลบปลอม"

ผู้ได้รับการตรวจด้วยชุด ATK ติดเชื้อโควิด-19 แต่ผลตรวจกลับเป็นลบ

การติดผลลบ ไม่ใช่เรืองแปลก เพราะอาจมีหลายปัจจัยที่ทำให้ ATK ตรวจพลาดได้ โดยเฉพาะปริมาณไวรัสที่น้อยเกินไป ทำให้อาจเกิดความชะล่าใจหลังตรวจเสร็จ

สาเหตุที่ทำให้เกิดผลลบปลอม มีดังนี้

1. การติดเชื้อในระยะแรก ร่างกายมีปริมาณเชื้อไวรัสต่ำ
2. เก็บสารส่งตรวจไม่ถูกต้อง
3. ไม่ทำตามขั้นตอนการทดสอบตามคู่มือ เช่น อ่านผลเร็ว-ช้าเกินไป, ปริมาณตัวอย่างน้อย-มากเกินไป หรือแหย่ไม่ลึก ไม่โดนเชื้อในโพรงจมูก

การทำตามข้อแนะนำข้างต้น อาจช่วยลดผลที่ผิดพลาดไปได้ระดับหนึ่ง ทั้งนี้ การเกิดผลบวก/ลบลวง อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ แม้จะเป็นผลิตภัณฑ์ชุดตรวจ ATK ที่ขึ้นทะเบียน อย. และตรวจตามขั้นตอนถูกวิธี ก็ยังอาจแสดงผลคาดเคลื่อน จึงอาจต้องตรวจซ้ำด้วยผลิตภัณฑ์ยี่ห้ออื่น หรือ เปลี่ยนเป็นตรวจด้วย RT-PCR ที่มีความแม่นยำสูงกว่า

• บทความแนะนำ: ขั้นตอนใช้ชุดตรวจ Antigen Test Kit ตรวจโควิด / สรุปสั้นๆ เรื่องโควิดสายพันธุ์ โอไมครอน

ขอบคุณข้อมูลจาก: หมอแล็บแพนด้า, The Standard

หากใครมีข้อสงสัยเกี่ยวกับเรื่อง ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ยา และปัญหาเรื่องสุขภาพ สามารถปรึกษาเภสัชกรที่ร้านขายยา Fascino ผ่านระบบเทเลฟาร์มมาซี เรายินดีให้คําปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพทุกช่องทาง

• ปรึกษาง่าย ๆ ไม่ต้องโหลดแอป ได้ที่ https://telepharmacy.fascino.co.th/
• Facebook : https://m.me/fascinohealthcarethailand
• Line : https://lin.ee/3mHf2nZ
• โทร : 02-111-6999