แพ้อาหาร เพราะเหตุใด บรรเทาอาการอย่างไร รักษาได้ไหม

การแพ้อาหาร แพ้อาหารทะเล เป็นเรื่องที่พบเห็นได้บ่อยในชีวิตประจำวัน ถึงสามารถหลีกเลี่ยงได้ แต่บางครั้งก็ได้รับข้อมูลที่แชร์กันมาบนโลกโซเชียลหรือบอกต่อจากคนใกล้ตัวที่ไม่มีความเข้าใจ ทำให้เข้าใจผิดพลาด จนไม่ระวัง กลายเป็นรุนแรงขึ้น เรื่องภาวะแพ้อาหารจึงเป็นเรื่องที่ควรทำความเข้าใจ อย่างคิดว่าเป็นเรื่องเล็ก ถ้าไม่ระวังอาจถึงชีวิตได้เช่นกัน

 

แพ้อาหารเพราะอะไร

ภาวะแพ้อาหาร (Food Allergy) เกิดจากปฏิกิริยาตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายที่เกิดขึ้นหลังจากที่เราได้ทานสารอาหารบางชนิดเข้าไป แล้วมีการสร้างภูมิต้านทานชนิด อี IgE (Immunoglobulin E)

เมื่อทานอาหารชนิดนั้นเข้าไปอีกครั้ง ร่างกายจะกระตุ้นสาร IgE ทำให้มีการหลั่งสารฮีสตามีนออกมา ทำให้เกิดอาการแพ้อาหาร

การแพ้อาหารแบ่งเป็นหลายชนิด ที่พบบ่อย คือ นมวัว ไข่ขาว แป้งสาลี ถั่วเหลือง ถั่วลิสง กุ้ง ปลาทูน่า และอาจมีแพ้อาหารหรือยาบางชนิด เช่น กล้วย เปลือกแคปซูล ผงถ่าน เป็นต้น

 

แพ้อาหารทะเล

การแพ้อาหารทะเล (Seafood Allergy) มาจากแพ้อาหารที่มาจากทะเล พบในสัตว์หลายชนิด แบ่งเป็นสัตว์ทะเลที่มีเปลือก (กุ้ง หอย กั้ง ปู หมึกบางชนิด) และพวกแพ้ปลา

ถึงจะแพ้อาหารชนิดเดียวกัน แต่อาจไม่แพ้อาหารบางชนิดก็ได้ เช่น คนแพ้กุ้งทะเล อาจไม่แพ้กุ้งแม่น้ำ เพราะกุ้งสองชนิดมีโปรตีนที่กระตุ้นหลั่งสารฮีสตามีนแตกต่างกัน

 

สาเหตุ

• พันธุกรรม ซึ่งส่วนใหญ่จะทราบตั้งแต่เด็ก
• สุขภาพร่างกาย ถ้าภูมิคุ้มกันอ่อนแอ ป่วย เครียด ก็ทำให้แพ้อาหารได้
• เวลารับประทานอาหาร เช่น บางคนจะมีการแพ้อาหารเมื่อทานหลังออกกำลังกายแต่ไม่แสดงในเวลาอื่น

 

ภาวะแพ้อาหารในผู้ใหญ่

บางคนเคยทานอาหารชนิดนั้นได้บ่อย เพิ่งมาแพ้อาหารภายหลัง ตอนที่โตแล้ว

• สุขภาพของร่างกายที่เปลี่ยนไป มีการการ ป่วย เครียด ภูมิคุ้มกันลดลง
• ร่างกายเกิดการสร้างสารต่อต้านภายหลัง
• แพ้สารอาหารชนิดอื่น แล้วเข้าใจผิดว่าแพ้อาหารที่เพิ่งทาน พบในผู้ป่วยบางราย

 

ลักษณะอาการ

1. อาการเฉียบพลัน

• หลังรับประทานอาหารที่แพ้ ภาย 2-3 นาที อาจแสดงผลช้ากว่านั้นภายใน 1 ชั่วโมง
• พบเห็นบ่อยในกลุ่มที่แพ้ อาหารทะเล หรือสารปรุงแต่งรสอาหาร
• อาการเห็นได้ชัด อย่าง ปากบวม หนังตาบวม คันรอบปาก คันจมูก ตา หรือ คอ อาจมีผิวหนังพุงพอง ผื่นลมพิษ อาเจียน คลื่นไส้ ท้องร่วง หายใจไม่สะดวก ความดันลด หมดสติ หรือ อาจถึงชีวิตได้

2. อาการที่เกิดอย่างช้า

• หลังรับประทานอาหารที่แพ้ เข้าไปนานกว่า 1-24 ชั่วโมง
• พบเห็นบ่อยในอาหารประเภท ไข่ นม ข้าวสาลี
• อาการส่วนใหญ่ เป็น ท้องร่วง ลมพิษ ปวดศีรษะ ปวดเมื่อย

 

การวินิจฉัยภาวะแพ้อาหาร

สามารถตรวจสอบได้ที่สถานพยาบาล ซึ่งต้องมีการตรวจร่างกายและทดสอบร่างกายด้วยวิธีต่างๆ

• เจาะเลือดหา Specific IgE เป็นวิธีที่สะดวก และเป็นที่นิยมในปัจจุบัน โดยการเจาะเลือดในโรงพยาบาลที่รับตรวจสารก่อภูมิแพ้ในอาหาร
• การทดสอบทางผิวหนัง เป็นการใช้น้ำยาโปรตีนสกัดมาหยดบนท้องแขนแล้วใช้เข็มสะกิดที่ผิวหนัง เพื่อทดสอบปฏิกิริยาภูมิแพ้

 

รักษาโรคแพ้อาหาร

ปัจจุบัน การแพ้อาหารไม่มีวิธีทำให้หายขาดได้ ทั้งยาหรือสมุนไพรก็รักษาโรคแพ้อาหารไม่ได้ จึงควรเลี่ยงทานอาหารชนิดนั้น และรักษาตามอาการ เช่น ถ้ามีผื่นขึ้นก็อาจใช้ยาทาผิวหนังบรรเทาอาการ

ยาแก้แพ้อาหารมีอยู่บ้าง เช่น ยาต้านสารฮีสตามีน (Antihistamines) มีทั้งแบบที่ทานแล้วง่วงและไม่ง่วง สามารถปรึกษาแพทย์และเภสัชกรก่อนใช้ยาได้ ใช้เพื่อบรรเทาอาการ ไม่สามารถใช้รักษาได้

การแพ้อาหารที่รุนแรง ควรรีบพบหมอโดยเร็ว แพทย์จะพิจารณาใช้ยาเอพิเนฟริน (Epinephrine) เพื่อบรรเทาอาการลง

 

อ้างอิงจาก: Mahidol, จุฬารัตน์9

ภาพประกอบ: Pixabay

 

อ่านอะไรต่อดี ? 

โรคภูมิแพ้ รักษาอย่างไรให้ถูกวิธี โรคภูมิแพ้

"แพ้ยาไหม" ทำไมต้องถามทุกครั้งที่จ่ายยา ?

ดื่มนมแล้วท้องเสีย อาจไม่ได้แพ้นม แล้วเป็นเพราะเหตุใด ?

 

หากใครมีข้อสงสัยเกี่ยวกับเรื่อง ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ยา และปัญหาเรื่องสุขภาพ สามารถปรึกษาเภสัชกรที่ร้านขายยา Fascino ผ่านระบบเทเลฟาร์มมาซี เรายินดีให้คําปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพทุกช่องทาง

• ปรึกษาง่าย ๆ ไม่ต้องโหลดแอป ได้ที่ https://telepharmacy.fascino.co.th/
• Facebook : https://m.me/fascinohealthcarethailand
• Line : https://lin.ee/3mHf2nZ
• โทร : 02-111-6999